Σύνθεση ΠΑΖΛ και επιμέλεια παρουσίασης: Εὐάγγελος ὁ Σάμιος
1η Έκδοση
Σειρά αναρτήσεων: Αναζητώντας την ξεχασμένη ταυτότητά
μας
Σεπτέμβριος 2014
Σχόλιο ΠΑΖΛ: Συνεχίζοντας την σειρά αναρτήσεων με θέμα ¨Αναζητώντας
την ξεχασμένη ταυτότητά μας¨ θα σας
παρουσιάσω τέσσερεις αναρτήσεις για να δούμε πως βλέπουν Έλληνες και μη Έλληνες
το Βυζάντιο (Ρωμανία) και την Ρωμηοσύνη.
Ξεκινάμε με τον σερ Στήβεν Ράνσιμαν, όπου στην πρώτη ανάρτηση με θέμα “Το Βυζάντιο κι εμείς” μας φανερώνει ότι το ποσοστό των Αμερικανών προέδρων που έχουν δολοφονηθεί είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με τα χρόνια ύπαρξης των Η.Π.Α. από το ποσοστό των δολοφονημένων βυζαντινών αυτοκρατόρων στη διάρκεια της αυτοκρατορίας.
Όσον
αφορά την βυζαντινή τέχνη, αυτή ήταν από τις μεγαλύτερες σχολές τέχνης
παγκοσμίως. Κανένας αρχαίος Έλληνας δε θα μπορούσε να χτίσει την Αγία Σοφία,
αυτό απαιτούσε πολύ βαθιά τεχνική γνώση.
Συγκρίνοντας Αγγλικανούς, Καθολικούς και
Ορθοδόξους διευκρινίζει ότι οι Αγγλικανοί ήταν ιδιαίτερα ανάστατοι διότι δεν μπορούσαν
να καταλάβουν τι πίστευαν οι Ορθόδοξοι σχετικά με την μεταβολή του οίνου και
του άρτου σε αίμα και σώμα. Οι Ορθόδοξοι έλεγαν «είναι μυστήριο, που δεν
μπορούμε να κατανοήσουμε. Πιστεύουμε ότι γίνεται, αλλά το πώς δεν το
γνωρίζουμε». Οι Αγγλικανοί όπως κι οι ρωμαιοκαθολικοί ήθελαν μια καθαρή
εξήγηση. Αυτή είναι η τυπική διαφορά των Εκκλησιών και γι' αυτήν ακριβώς αγαπά τους Ορθοδόξους.
Στην δεύτερη ανάρτηση πάλι με τον σερ Στήβεν Ράνσιμαν με θέμα ¨Ευτυχώς υπάρχει η ορθόδοξη εκκλησία¨ μας λέει ότι «Χαίρομαι με τη σκέψη ότι στα επόμενα 100 χρόνια η Ορθοδοξία θα είναι η μόνη ιστορική Εκκλησία που θα υφίσταται. Η Αγγλικανική Εκκλησία είναι σε πολύ κακά χάλια. Η Ρωμαιοκαθολική χάνει συνεχώς έδαφος».
Ναι μεν τα
λεγόμενα ότι η Αρχαία Ελλάδα ήταν πολύ ένδοξη και ένας υπέροχος πολιτισμός,
πράγμα αναμφισβήτητο, αλλά δεν συμφωνεί ότι ο βυζαντινός πολιτισμός υπήρξε μια
σκοτεινή περίοδος του Μεσαίωνος που τους απωθεί. Διαμαρτύρεται εναντίον της θέσεως αυτής! Στο
Βυζάντιο υπήρχε υψηλό ήθος! Σχετικά δε με τη βυζαντινή τέχνη δεν υπήρξε σχεδόν
ποτέ σωστή εκτίμησή της. Πιστεύει ότι ορισμένα βυζαντινά ψηφιδωτά είναι πολύ
πιο υπέροχα από όλα τα αρχαία αγάλματα της κλασικής εποχής.
Η πεμπτουσία της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας δια μέσου της μακραίωνης ιστορίας της είναι ότι οι Βυζαντινοί διατηρούσαν
πάντοτε -αν και σε ορισμένες περιστάσεις δεν το πέτυχαν εξ ολοκλήρου- ένα
πνευματικό επίπεδο υψηλής στάθμης και φρονεί ότι αυτό είναι μάλλον η
πεμπτουσία, το πιο σημαντικό στοιχείο τους. Και τονίζει ότι είναι ένα ευρύ και
ελεύθερο θρησκευτικό επίπεδο. Για παράδειγμα, οι βυζαντινές ιεραποστολές στην
Ευρώπη ενεθάρρυναν την έκδοση ιερών κειμένων στη γλώσσα των νεοεισαχθέντων
χριστιανών. Κάτι τέτοιο η Ρώμη ποτέ δεν θα το έπραττε. Αυτό είναι ένα πράγμα,
ανάμεσα σε άλλα για το οποίο πολύ θαυμάζει
τους Βυζαντινούς.
Ερχόμαστε στην Τρίτη ανάρτηση “Μίλα
ρωμέϊκα” του Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου. Εδώ
διαβάζουμε τις απόψεις λογοτεχνών και ιστορικών σχετικά με τις λέξεις ¨Ρωμηός¨ και
¨Ρωμηοσύνη ¨.
Έχουμε τον Γερμανό
Βυζαντινολόγο Κρουμπάχερ που εξηγεί ότι το όνομα Ρωμηός διατηρήθηκε σε όλους
τους χρόνους της Τουρκοκρατίας μέχρι σήμερα, καθώς επίσης μετά τον εξελληνισμό
του ρωμαϊκού κράτους “Ρωμαίος εσήμαινε τον ελληνόφωνο πολίτη του ρωμαϊκού
κράτους και στο τέλος καθ' ολοκληρίαν τον Έλληνα”.
Ο Βαλέτας λέγει ότι η λέξη η Ρωμηοσύνη είναι “εξαγιασμένη
μέσα σε αγώνες, αίματα και μαρτύρια”, και αυτός ο όρος “εκφράζει ένα απ' τα
λαμπρότερα στάδια της μακραίωνης ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού, που σε
σύγκριση με τα προηγούμενα έχει το προνόμιο και την υπεροχή της λαογέννητης
αυτοδυναμίας, που της εξασφαλίζει αντοχή, διάρκεια και αστείρευτο ανανεωτικό
δυναμισμό”. “Η Ρωμιοσύνη είναι Ελληνισμός, ο Ελληνισμός όμως δεν είναι
Ρωμιοσύνη”. Η Ρωμηοσύνη έχει “δική της ψυχολογία, δική της θρησκεία, δική της
γλώσσα, δικό της λαογέννητο πολιτισμό, κρατώντας όσα στοιχεία της χρειαζόταν
από την Αρχαιότητα και το Βυζάντιο και διασώζοντας τη συνείδηση της αρχαίας της
καταγωγής”.
Ο Κωστής Παλαμάς γράφει: “Ρωμιός και Ρωμιοσύνη δεν είναι και τα δύο παρά τα νέα ονόματα του
Έλληνος και του Ελληνισμού”. Η Ρωμιοσύνη, κατά τον Κωστή Παλαμά ήταν η
μητέρα που ανέστησε τον νέο ελληνισμό. Και γράφει για την Ρωμιοσύνη σε σχέση με
τον ελληνισμό: “ Όμως, κάποιο αγνότερο
και πιο βαθύ αίσθημα γλωσσικό, κάτι τι ποιητικό και μουσικά χρωματισμένο, κάτι
το φτερωτό, λεβέντικο για μας και ανάλαφρο, που νομίζω δεν τόχει ο ελληνισμός
με όλη τη βαρειά του ασάλευτη μεγαλοπρέπεια”.
Ο Διονύσιος Σολωμός είδε την
Ρωμηοσύνη σαν “μητέρα μεγαλόψυχη στον πόνο και την δόξα”. Και ο Κωστής Παλαμάς
“τήν χαρακτηρίζει "πολύπαθη" και γεννήτρα της βασίλισσας της
ελευθερωμένης δηλαδή Ελλάδας” με το στίχο του: “Κρυμένη στην πολύπαθη τη
Ρωμιοσύνη/ σα να ξανοίγω τη βασίλισσα Ελλάδα”.
Η Ρωμηοσύνη ως σύνθεση
ελληνικότητας και Ορθοδοξίας έχει μέσα της την οικουμενικότητα, αφού τόσο ο
Ελληνισμός όσο και η Ορθοδοξία διακρίνονται από το οικουμενικό-καθολικό
“πνεύμα” τους. Έτσι, το “πνεύμα” της Ρωμηοσύνης μεταφέρεται και σε άλλους
πολιτισμούς, ή μάλλον καλύτερα βοηθά τους ανθρώπους, όπου γης, να
αντιμετωπίζουν τα δικά τους προβλήματα με την δύναμη αυτού του “πνεύματος”.
Στην τέταρτη ανάρτηση παρουσιάζω την ενθουσιώδη ομιλία του κ. Δημητρίου ElKhoury “Διαδρομή Βηρυτού – Αθηνών”, όπου ένα Μεσογειακό κύμα, το οποίο μετέφερε τον «Μέγα Αλέξανδρο» από τη «Μακεδονία» στις χώρες της Ανατολής, για να κάνει από εκείνο το εθνοτικό και πολιτισμικό μείγμα μια μεγάλη πολιτιστική ενότητα, η οποία είναι ο Ελληνικός Πολιτισμός. Επίσης είναι ένα Μεσογειακό κύμα που μετέφερε τον Απόστολο Παύλο από την Ανατολή προς την Ελλάδα, για να φέρει το ευαγγέλιο της σωτηρίας στους φιλοσόφους της Αθήνας και τη δύναμη του σταυρού στους» διδασκάλους της σοφίας» …. Και από τότε, σχηματίστηκαν όλα τα θεμέλια της κοινής μας πολιτιστικής ταυτότητας.
Η Ελληνική Χριστιανική, ή αλλιώς η Ρωμιακή ταυτότητα» είναι εκείνος ο αετός με τις δύο κεφαλές «η κεφαλή που βλέπει την Ανατολή κι η άλλη που βλέπει τη Δύση , με την πνευματική και την πολιτική κεφαλή… Αυτή είναι η ουσία της ελληνικής ταυτότητας και της αποστολής της. …
Αν γίνει η ταυτότητά μας μόνο Δυτική, θα πεθάνει.
Αν γίνει μόνο υλική, θα πεθάνει.
Πόση ανάγκη έχουμε σήμερα να επικεντρωθούμε σε αυτές τις
δύο πτυχές της πολιτισμικής μας ταυτότητας; Αν σήμερα τεθεί σε μας το ερώτημα: Ποια είναι η ιδιότητα
της Ελλάδας; Η απάντηση πρέπει να είναι άμεση, αρμονία ανατολής και δύσης, αρμονία πνευματική και υλική
Αιώνιος Δικέφαλος. Αυτός είναι ο «Ελληνισμός».
Εξ αιτίας των γεγονότων στην μαρτυρική Συρία τελειώνει με
τον όρκο:
Εμείς ορκιστήκαμε με τον όρκο των Σπαρτιατών εναντίων των
Περσών.
τον όρκο του ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ εναντίων των ΟΘΩΜΑΝΩΝ.
“πεθαίνουμε
ελεύθεροι και δεν θα ζήσουμε σκλάβοι.
Οι ελεύθεροι δεν φοβούνται τη σταύρωση
γιατί την τρίτη ημέρα θα αναστηθούν.
Και
εσείς θα λιώσετε σαν τα κεριά , και θα σκορπιστείτε σαν το σκοτάδι… Γιατί εμείς είμαστε
το πνεύμα Αληθείας, το πλήρωμα της ζωής , και η χαρά της Ανάστασης.
Εὐάγγελος ὁ Σάμιος
20 Σεπτεμβρίου 2014
Αγίου Ευσταθίου μεγαλομάρτυρος
Έκδοση 1η
